En in Japan ben ik.
Mono no aware: een begrip uit de Japanse cultuur, dat verwijst naar de schoonheidsbeleving van dingen die- nee, juist omdát ze vergankelijk zijn. Schoolvoorbeeld is de kersenbloesem: daar geniet men van, niet zolang het nog kan, maar juist omdat men weet dat de bloesems morgen kunnen verwaaien op de wind. De vergankelijkheid voegt een dimensie toe aan de schoonheid. Je zou het Japans kunnen vertalen met: 'de hartverscheurendheid der dingen', zoals ook wij wel zeggen dat iets hartverscheurend mooi is. Ik zie grote overeenkomst met het Portugese saudade, al zullen waarschijnlijk zowel de Japanner als de Portugees het niet met me eens zijn.
Ik lees Saigoku, een boek over de pelgrimstocht langs 33 tempels bij Kyoto. Tekst van Cees Nooteboom, prachtige foto's van Simone Stassen. En ik luister naar de cd La Cause est Amer van het ensemble Quadrivium: Middeleeuwse liefdespoëzie uit de Lage Landen, afgewisseld met vijf Japanse gedichten, op hedendaagse muziek gezet, over de bitterzoete kanten van de liefde. Die Japanse gedichten (waka, of tanka, zevenregelig, 5+7+5+7+7 lettergrepen) zijn de inspiratiebron voor een serie sculptuurtjes waaraan ik ben begonnen.
En daar ga ik nou eens lekker een heel jaar voor uittrekken: voor het uitwerken van die sculptuurtjes, en voor de presentatie er van. Ze worden van boetseerwas, omdat ook dit maar van tijdelijk van aard is.
dinsdag 21 juli 2015
donderdag 9 april 2015
Ik vond 'm op een pornosite (tja...) maar ik werd er niet opgewonden van in seksuele zin. Ik vond het een prachtig filmpje: een vertraagde opname van een erecte penis die op een kletsnat oppervlak valt en daar blijft liggen, opspattend water tegen een donkere achtergrond. Zeven seconden duurt de clip. Ik heb 'm gedownload.
En natuurlijk ben ik in de Nieuwe Keek in Amsterdam geweest om het videowerk van Bill Viola te zien: Fire Woman en Tristan's Ascension (The Sound of a Mountain Under a Waterfall), beiden uit 2005. Monumentaal, indrukwekkend. Inspirerend ook, in oppervlakkige zin: "Dat kan ik ook!" dacht ik, en dat werd Thamus!
Maar het slaat natuurlijk als een tang op een varken. Of als een lul op een ijstaart, zo je wilt. Ik moet kappen met deze onzin!
En natuurlijk ben ik in de Nieuwe Keek in Amsterdam geweest om het videowerk van Bill Viola te zien: Fire Woman en Tristan's Ascension (The Sound of a Mountain Under a Waterfall), beiden uit 2005. Monumentaal, indrukwekkend. Inspirerend ook, in oppervlakkige zin: "Dat kan ik ook!" dacht ik, en dat werd Thamus!
Maar het slaat natuurlijk als een tang op een varken. Of als een lul op een ijstaart, zo je wilt. Ik moet kappen met deze onzin!
vrijdag 27 maart 2015
"Onder de regering van Tiberius (14-37) hoorde de schipper Thamus, met zijn boot op weg naar Italië driemaal zijn naam roepen, waarna hem het bevel werd gegeven er de wereld kond van te doen, dat de grote Pan dood was... "
Dit las ik zo'n 45 jaar geleden op de HBS, in 'De Zwanen van Stonehenge' van Hubert Lampo. En het raakte me diep, al kan ik nog steeds niet zeggen waarom. Verder:
"De 'Pan' waarop de auteur (Arthur Machen, WK) zinspeelt is een Arcadische, daarna Griekse godheid, waarvan zich de cultus vrij laat en in beperkte mate verspreidde. Deze fauneske verschijning was aanvankelijk een door herdersstammen vereerde vruchtbaarheidsgod. In nauw verband met de procreatie, wordt hij door een seksueel geladen sfeer omgeven. Naar analogie met de voorjaarsbronst van de kudden, amuseerde het hem de mensen in een staat van erotische opwinding te brengen en het daarna zo aan te leggen dat deze opwinding tot 'panische' angst omsloeg. Om zijn doel te bereiken doet hij beroep op nachtmerries en verschrikkelijke visioenen. Niet alleen komt hij voor op duizenden Griekse vazen, doch ook onder de Romeinse beelden, in Engeland gevonden, zijn er die het herdersgodje voorstellen. Maar niet altijd blijft hij zo'n kleine krolse faun. In verhalen, die over hem de ronde deden, komen er tonelen voor waaruit men besluit dat hij zich in drastische gedaanteveranderingen kon voordoen. Het kan geen kleinigheid geweest zijn, die het Perzische leger bij Marathon de benen deed nemen, en toch speelde Pan dat klaar.
Het was Plutarchus die voorgoed een einde maakte aan de wat vage verschijning van het fauneske kereltje, dat als tijdverdrijf al eens een nimf of een herderinnetje had verschalkt, doch hem voortaan een image verleende welke dit nogal idyllische beeld ruimschoots te buiten gaat. Onder de regering van Tiberius (14-37) hoorde de schipper Thamus, met zijn boot op weg naar Italië driemaal zijn naam roepen, waarna hem het bevel werd gegeven er de wereld kond van te doen, dat de grote Pan dood was... "
"Al was hij maar een meelopertje onder de stralende gestalten op de Olympus, hij schijnt een sterke greep op het onbewuste gehad te hebben."
Vandaar, wellicht?
Dit las ik zo'n 45 jaar geleden op de HBS, in 'De Zwanen van Stonehenge' van Hubert Lampo. En het raakte me diep, al kan ik nog steeds niet zeggen waarom. Verder:
"De 'Pan' waarop de auteur (Arthur Machen, WK) zinspeelt is een Arcadische, daarna Griekse godheid, waarvan zich de cultus vrij laat en in beperkte mate verspreidde. Deze fauneske verschijning was aanvankelijk een door herdersstammen vereerde vruchtbaarheidsgod. In nauw verband met de procreatie, wordt hij door een seksueel geladen sfeer omgeven. Naar analogie met de voorjaarsbronst van de kudden, amuseerde het hem de mensen in een staat van erotische opwinding te brengen en het daarna zo aan te leggen dat deze opwinding tot 'panische' angst omsloeg. Om zijn doel te bereiken doet hij beroep op nachtmerries en verschrikkelijke visioenen. Niet alleen komt hij voor op duizenden Griekse vazen, doch ook onder de Romeinse beelden, in Engeland gevonden, zijn er die het herdersgodje voorstellen. Maar niet altijd blijft hij zo'n kleine krolse faun. In verhalen, die over hem de ronde deden, komen er tonelen voor waaruit men besluit dat hij zich in drastische gedaanteveranderingen kon voordoen. Het kan geen kleinigheid geweest zijn, die het Perzische leger bij Marathon de benen deed nemen, en toch speelde Pan dat klaar.
Het was Plutarchus die voorgoed een einde maakte aan de wat vage verschijning van het fauneske kereltje, dat als tijdverdrijf al eens een nimf of een herderinnetje had verschalkt, doch hem voortaan een image verleende welke dit nogal idyllische beeld ruimschoots te buiten gaat. Onder de regering van Tiberius (14-37) hoorde de schipper Thamus, met zijn boot op weg naar Italië driemaal zijn naam roepen, waarna hem het bevel werd gegeven er de wereld kond van te doen, dat de grote Pan dood was... "
"Al was hij maar een meelopertje onder de stralende gestalten op de Olympus, hij schijnt een sterke greep op het onbewuste gehad te hebben."
Vandaar, wellicht?
maandag 16 maart 2015
Stilstaand bij de dood van René Gude (2 maart 1957 - 13 maart 2015):
Geen filosoof verstond zo goed de kunst in enthousiaste en begrijpelijke oneliners duidelijk te maken waarom het de moeite waard is 'aan het verstand te blijven klussen', waarom een cynische levenshouding de mensheid niet verder helpt en een optimistische wel; en dat ruimdenkendheid het hoogste is waarnaar je kunt streven. Gudes verhaal was er een van hoop: de mens is een denkend dier en hoeft zich niet bij zijn natuur neer te leggen.
(uit De Volkskrant van vandaag. Onderstreping van mij, W.)
Geen filosoof verstond zo goed de kunst in enthousiaste en begrijpelijke oneliners duidelijk te maken waarom het de moeite waard is 'aan het verstand te blijven klussen', waarom een cynische levenshouding de mensheid niet verder helpt en een optimistische wel; en dat ruimdenkendheid het hoogste is waarnaar je kunt streven. Gudes verhaal was er een van hoop: de mens is een denkend dier en hoeft zich niet bij zijn natuur neer te leggen.
(uit De Volkskrant van vandaag. Onderstreping van mij, W.)
donderdag 22 januari 2015
MATER/MATRIX is af. Tijd om de boel te fotograferen. En tijd voor reflexie.
Deze week is de Matrix-trilogie op tv, waar van eigenlijk alleen de eerste film inhoudelijk interessant is; de special effects boeien mij niet. Natuurlijk heeft mijn interactieve installatie MATER/MATRIX ook te maken met de filosofie achter die film: van welke aard is de werkelijkheid die wij ervaren? Of, met woorden uit de film: "What is happening to me?" "The answer is out there, Neo. It is the question that drives us."
Die "question" stel ik in MATER/MATRIX aan de hand van het meest concrete, meest voor de hand liggende gegeven, basis van ons bestaan, dat daarbij echter omgeven is met de meeste symboliek, de rijkste mythologie en andere vormen van perceptie: de moeder.
Misschien wel het mooiste gedicht uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis is, wat mij betreft, HERKENNING van Gerard Reve: de magistrale regels waarmee hij zijn Brief Uit Het Huis Genaamd Het Gras afsluit (Nader tot U, 1966):
Nu weet ik, wie gij zijt,
de Jongen die ik eenzaam zag te Woudsend en daarna,
nog op dezelfde dag, in een café te Heeg.
Ik hoor mijn Moeders stem.
O Dood, die waarheid zijt: nader tot U.
In een handvol regels, een eenvoudig beeld, worden hier de grote thema's van het menszijn aangestipt: erotiek en dood, verbondenheid en eenzaamheid, jeugd en volwassen worden, kortom: individuatie, om maar eens een term van Carl-Gustav Jung te gebruiken. En daarmee is de verbinding gelegd met een heel sterke herinnering aan een persoonlijke ervaring meer dan veertig jaar geleden, die van doorslaggevende betekenis was voor mijn eigen individuatie. Met respect kies ik die regel 'Ik hoor mijn Moeders stem' tot motto voor MATER/MATRIX.
Deze week is de Matrix-trilogie op tv, waar van eigenlijk alleen de eerste film inhoudelijk interessant is; de special effects boeien mij niet. Natuurlijk heeft mijn interactieve installatie MATER/MATRIX ook te maken met de filosofie achter die film: van welke aard is de werkelijkheid die wij ervaren? Of, met woorden uit de film: "What is happening to me?" "The answer is out there, Neo. It is the question that drives us."
Die "question" stel ik in MATER/MATRIX aan de hand van het meest concrete, meest voor de hand liggende gegeven, basis van ons bestaan, dat daarbij echter omgeven is met de meeste symboliek, de rijkste mythologie en andere vormen van perceptie: de moeder.
Misschien wel het mooiste gedicht uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis is, wat mij betreft, HERKENNING van Gerard Reve: de magistrale regels waarmee hij zijn Brief Uit Het Huis Genaamd Het Gras afsluit (Nader tot U, 1966):
Nu weet ik, wie gij zijt,
de Jongen die ik eenzaam zag te Woudsend en daarna,
nog op dezelfde dag, in een café te Heeg.
Ik hoor mijn Moeders stem.
O Dood, die waarheid zijt: nader tot U.
In een handvol regels, een eenvoudig beeld, worden hier de grote thema's van het menszijn aangestipt: erotiek en dood, verbondenheid en eenzaamheid, jeugd en volwassen worden, kortom: individuatie, om maar eens een term van Carl-Gustav Jung te gebruiken. En daarmee is de verbinding gelegd met een heel sterke herinnering aan een persoonlijke ervaring meer dan veertig jaar geleden, die van doorslaggevende betekenis was voor mijn eigen individuatie. Met respect kies ik die regel 'Ik hoor mijn Moeders stem' tot motto voor MATER/MATRIX.
Abonneren op:
Posts (Atom)