Eind van het jaar, tijd om terug te blikken. Niet noodzakelijkerwijs op slechts het afgelopen jaar - per slot van rekening hebben ontwikkelingen een langere adem.

Ik voel me thuis in dit huis. Dat was een jaar geleden wel anders. Stijf van de stress, na een driedubbele verhuizing voorafgegaan door het organiseren van een dorpsfeest, lag ik hier de eerste weken nachtenlang op het randje van de slaap, de oren gespitst op elk onbekend geluid dat onraad kon betekenen. Geritsel, gekraak, een bonk. Mijn geest had zich nog lang niet om dit enorme pand kunnen vouwen, veel ruimtes, hoeken en gaten vielen buiten mijn controle - voor mijn gevoel tenminste. En als er dan een steenmarter donderjaagt over de dakspanten en achter het plafond (terwijl je niet weet dat het zo'n beest is), dan zit je om de haverklap rechtovereind in bed. Inbrekers? Instortende muur? Omvallende schoorsteen?

Het riep primordiale angsten in me op. Als ik ooit dement wordt, komen -vrees ik- die angsten weer de kop opsteken. Niet te veel bij stil staan. Die periode is nu voorbij. Het huis heeft de zware herfststormen goed doorstaan. En áls zo'n hoge boom van het kerkhof door mijn schuurdak valt, heeft de Hervormde gemeente van Paesens een daverende schadeclaim te verwachten. Ik ben overigens verzekerd.

Ik voel me thuis in Friesland, nu, na bijna tien jaar. En hierover ben ik minder gerust. Het betekent namelijk ook dat de spanning uit deze vrijwillige ballingschap weg is. Die spanning heeft de afgelopen jaren als een motortje gewerkt dat mij aan de gang hield, me heeft aangejaagd, en waardoor ik ook af en toe zelfs uit de bocht dreigde te vliegen. Ik moet opnieuw op zoek naar het putje waaruit ik kan scheppen.

De projecten HOMUNCULUS en VIDE/VOID hebben me veel inzicht, en zelfs een expositie in Groningen opgeleverd. HOMUNCULUS had ik nodig om los te komen van de samenwerking met Katja Berkenbosch (terugdenkend aan die desastreus verlopen expositie in het Glazen Huis in 2011), een samenwerking waar ik bergen tijd en energie heb gestoken, maar waar niets voor terugkwam. Integendeel: ik werd erdoor van mezelf vervreemd, en moest opnieuw uitvinden hoe ik me verhoud tot de materie. Dat heeft tot verdieping geleid, gelukkig.

Met VIDE/VOID heb ik zoiets als een mijlpaal bereikt, wellicht zelfs een eindpunt. Ik weet nog niet hoe ik vanaf hier verder ga, al heb ik wel wat ideetjes. Duidelijk is wel dat nu een periode van consolideren is aangebroken. Dat ik beeldend kunstenaar ben is nu wel duidelijk, met name ook omdat galerie Forma Aktua in Groningen me eigener beweging heeft gevraagd de serie HOMUNCULUS te komen exposeren, en dat doen ze niet zomaar! 

Mijn eigen expositieruimte gaat in maart functioneren voor een breder publiek, tijdens de Kunst-aan-huis open-atelierroute Lauwersland. Wat ik daarna met die ruimte ga doen weet ik nog niet: alleen eigen werk uitstallen, of ook werk van anderen en dan meer aan de weg timmeren met publiciteit en zo.

Er blijven nog wel wat vragen en twijfels hangen. De komende tijd vul ik deze overwegingen wellicht nog aan.